H3O-Roerdalslenk
H3O-Roerdalslenk is een (hydro)geologisch 3-dimensionaal model van de ondergrond van de Roerdalslenk.
Wat?
H3O-Roerdalslenk is een (hydro)geologisch 3-dimensionaal model van de ondergrond van de Roerdalslenk. Het grensoverschrijdende karakter van de modellering staat centraal. Daarbij werden de Cenozoïsche (Quartaire, Neogene en Paleogene) afzettingen in het Nederlands Limburgse, het zuidoostelijk Noord-Brabantse en het Vlaamse deel van de Roerdalslenk gemodelleerd.
De resultaten van H3O-Roerdalslenk werden opgeleverd in zowel het Nederlandse als het Belgische coördinatenstelsel en referentieniveau. Voor Vlaanderen is dit het referentiestelsel Belge Lambert 1972 en TAW (Tweede Algemene Waterpassing)en voor Nederland in RD en NAP (Nieuw Amsterdams Peil). Het model wordt ontsloten via de 3D SubsurfaceViewer op DOV.
Het H3O-Roerdalslenk-project werd in 2012 opgestart en gepubliceerd in juli 2014.
Onderstaande figuur geeft het Fencediagram door het geologisch model (Deckers et al. 2014) weer.
Afbakening studiegebied
De Roerdalslenk is een gebied in de grenszone van Vlaanderen, Nederland en Duitsland dat gekenmerkt wordt door de hoge aanwezigheid van breuken. De Roerdalslenk vormt namelijk het westelijk segment van de Nederrijnslenk. Deze slenken zijn onderdeel van een riftsysteem dat nog steeds actief is. Getuigen hiervan zijn de breuktrappen die in het landschap zichtbaar zijn en de aardbevingsconcentratie in het zuiden van de slenk.
De geografische begrenzing van het projectgebied en van het modelgebied waarbinnen het geologisch en hydrogeologisch model zijn samengesteld, zijn weergegeven in onderstaande figuur (Deckers et al. 2014).
Het modelgebied beslaat niet alleen de Roerdalslenk zelf, maar ook de structurele blokken aan weerszijde van de Roerdalslenk die geologisch gezien nauw met de Roerdalslenk samenhangen.
In het H3O-project werden de klastische afzettingen uit het Cenozoïcum gemodelleerd. De basis van beide modellen valt bijgevolg samen met de top van de kalkstenen (Formatie van Houthem) en in het uiterste zuidoostelijke deel van het projectgebied met de top van het Carboon.
Problematiek
(Hydro)geologische kaarten en modellen werden in het verleden hoofdzakelijk aangemaakt vanuit een eigen regionaal/nationaal perspectief. Hierdoor waren er steeds grote onzekerheden in de data aan de landsgrenzen, maar ook aansluitingsproblemen tussen de (hydro)geologische modellen van aangrenzende landen.
Daarnaast zijn de indeling en de naamgeving van de eenheden in de ondergrond verschillend tussen Nederland en Vlaanderen, wat correlaties over de grens heen nog complexer maakt.
Bovenstaande problemen bemoeilijken sterk het beheer van de ondergrond in de grensregio’s.
Doelstelling
De verschillen tussen de bestaande (hydro)geologische interpretaties en modellen van het Nederlandse en Vlaamse deel van het projectgebied werden op een zodanige wijze vastgesteld, uitgezocht en verholpen dat het resulterende grensoverschrijdende model één consistent geheel vormt.
Het drie dimensionale geologisch en hydrogeologisch model voor het Cenozoïsche bereik werd samengesteld op basis van de meest recente gegevens, kennis en inzichten zodat dit model geaccepteerd kan worden als het referentiemodel van de Roerdalslenk.
Projectpartners
LNE-ALBON (huidige Deparment Omgeving), de Vlaamse Milieumaatschappij en de Nederlandse provincies Limburg en Noord-Brabant, VITO en TNO-Geologische Dienst Nederland en de Belgische Geologische Dienst.
Bij aanvang van het project werden een stuurgroep en een begeleidingscommissie opgestart.
De stuurgroep bestond uit vertegenwoordigers namens de projectpartners en zorgde voor de begeleiding en de beoordeling van de resultaten.
De begeleidingscommissie bestond uit experten en is in het leven geroepen om de opdrachtgevers te ondersteunen bij de inhoudelijke beoordeling van de resultaten. Tijdens de uitvoering van het project hebben ze een belangrijke rol gespeeld door het aandragen van relevante basisgegevens, het inbrengen van gebiedskennis en het vormen van een inhoudelijk klankbord voor het projectteam.
Resultaten
Het project werd afgerond en gepubliceerd in juli 2014.
Voor het Vlaamse en Nederlandse deel van de Roerdalslenk is er nu één grensoverschrijdend geologisch model dat verder verfijnd is in een hydrogeologisch model.
De verschillende indelingen in bestaande (hydro)geologische interpretaties en modellen in Vlaanderen en Nederland werden verholpen.
De nieuwe geologische lithostratigrafische eenheden of aanpassingen aan bestaande eenheden worden ingediend bij de NCS.
Het bekomen grensoverschrijdend geologisch en hydrogeologisch model vormt daarmee het referentiemodel voor de opbouw van het gebied. De gehanteerde correlaties tussen de Nederlandse en Vlaamse eenheden in de ondergrond kunnen verder als leidraad dienen voor toekomstige grensoverschrijdende projecten.
Onderstaande figuur geeft de Roerdalslenk in 3D weer.
Referentie
Deckers, J., Vernes, R.W., Dabekaussen, W., Den Dulk, M., Doornenbal, J.C., Dusar, M., Hummelman, H.J., Matthijs, J., Menkovic, A., Reindersma, R.N., Walstra, J., Westerhoff, W.E. & Witmans, N., 2014. Geologisch en hydrogeologisch 3D model van het Cenozoïcum van de Roerdalslenk in Zuidoost-Nederland en Vlaanderen (H3O-Roerdalslenk). Studie uitgevoerd door VITO, TNO-Geologische Dienst Nederland en de Belgische Geologische Dienst in opdracht van de Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen van de Vlaamse overheid, de Afdeling Operationeel Waterbeheer van de Vlaamse Milieumaatschappij, de Nederlandse Provincie Limburg en de Nederlandse Provincie Noord-Brabant, VITO en TNO-Geologische Dienst Nederland. VITO-rapport 2014/ETE/R/1, 205 p. https://archief.onderzoek.omgeving.vlaanderen.be/Onderzoek-2314144, accessed XX/XX/XXXX.
Andere H3O-projecten op Vlaams grondgebied
H3O-De Kempen (afgerond in 2018)
H3O-De Voorkempen (afgerond 2023)