Databank Ondergrond Vlaanderen

Gravimetrie

De geologie van de diepe ondergrond kan niet rechtstreeks geobserveerd worden. Voor het bouwen van geologische modellen wordt daarom veelal gesteund op 1D en 2D data uit boringen en seismische campagnes. Voor het Brabant Massief is er echter geen seismiek beschikbaar, zoals dat wel het geval is voor het Kempisch Bekken en de Roerdalslenk. Gravimetrische data kunnen echter ook interessante informatie over de diepere ondergrond blootleggen. Gravimetrie is gebaseerd op de meting van subtiele verschillen in de lokale graviteit die veroorzaakt kunnen worden door gesteenten van variabele densiteit in de (diepe) ondergrond. Zo kunnen bepaalde gesteentelichamen geïdentificeerd worden en kunnen ook breuken herkend worden waarlangs gesteenten met bepaalde densiteit een significante verticale sprong maken. 

Bouguer graviteit over Vlaanderen met bijhorende schaal
Kaart van de Bouguer graviteit boven Vlaanderen met bijhorende legende.

 

Situering van de studie

De analyse van gravimetrische data in het kader van onderzoek naar het Brabant Massief werd uitgevoerd in 2004 door de British Geological Survey in samenwerking met GF Consult bvba en de Belgische Geologische Dienst onder toezicht van GF Consult. De studie werd uitgevoerd in opdracht van de Afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie (ANRE), Departement Economie, Werkgelegenheid, Binnenlandse Aangelegenheden en Landbouw van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (VLA04-3.1). De studie was een vervolg op een eerder uitgevoerde studie met betrekking tot de aëromagnetische data van het Brabant Massief (VLA03-3.1). Deze studie kadert in onderzoek naar metallische mineralisaties in het Brabant Massief. De aanwezigheid van mineralisaties (koper, zink, lood, goud) werd reeds aangetoond door boringen. Via dit onderzoek werden gebieden geïdentificeerd met het hoogste potentieel voor het voorkomen van metaalhoudende mineralen en werd de economische ontginbaarheid ingeschat. Meer informatie kan gevonden worden in de bijgevoegde rapporten. Interessant is het voorkomen van grote lichamen met een lagere densiteit in de centrale as van het Brabant Massief (zuidelijk Vlaanderen), die mogelijk gelinkt kunnen zijn aan granietlichamen op grote diepte (batholieten). 

Kaartlagen beschikbaar in DOV

In totaal zijn negen verschillende kaartlagen met betrekking tot de gravimetrische data beschikbaar op DOV. De legendes van de rasterlagen zijn momenteel nog niet zichtbaar in de DOV verkenner maar kunnen geraadpleegd worden via bijgevoegd document onderaan.

Bouguer graviteit: Op deze kaart is de Bouguer gravimetrische anomalie te zien (weergegeven in mGal). Om de Bouguer anomalie te berekenen werd een reductie densiteit gebruikt van 2100 kg/m³. De kleuren op de kaart variëren van donkerblauw (- 31.7 mGal) over diep groen (0.0 mGal) tot rood (17.2 mGal). Dit is een rasterkaart die niet kan bevraagd worden met knop 'i' in de DOV verkenner. 

Data punten: Deze kaartlaag geeft de nieuwe meetpunten weer die verwerkt werden in deze studie, met meetwaarden van de Bouguer graviteit. Er zijn geen data gegeven voor de Antwerpse Kempen en de Westhoek omdat voor deze gebieden oudere data verwerkt werden (VLA02-7.3) voor de opmaak van de kaarten die niet tot deze studie behoren.

Analytisch signaal: Op deze kaart is het analytisch signaal weergegeven gerelateerd aan de meting van de Bouguer graviteit (mGal/m). De kleuren op de kaart variëren van donkerblauw (0.000009 mGal/m) over diep groen (0.000993 mGal/m) tot rood (0.009205 mGal/m).

Eerst vertikale afgeleide: Op deze kaart is de eerste verticale afgeleide van de Bouguer anomalie weergegeven. Minima en maxima in de verticale gradiënt komen voor boven lokale extremen in de Bouguer graviteit. De kleuren op de kaart variëren van donkerblauw (-0.00728 mGal) over diep groen (0.00019 mGal) tot rood (0.00663 mGal).

Tweede vertikale afgeleide: Op deze kaart is de tweede verticale afgeleide van de Bouguer anomalie weergegeven. De kleuren op de kaart variëren van donkerblauw (-0.000004501 mGal) over diep groen (0.000000013 mGal) tot rood (0.000004336 mGal).

Horizontale gradiënt: Op deze kaart is de horizontale gradiënt van de Bouguer anomalie weergegeven. Maxima in de horizontale gradiënt komen voor bij de flanken van lokale minima en maxima in de Bouguer anomalie. De kleuren op de kaart variëren van donkerblauw (0.000002 mGal/m) over diep groen (0.000630 mGal/m) tot rood (0.005499 mGal/m).

Residuele graviteit 1k: Op deze kaart is de residuele Bouguer graviteit na het aftrekken van het anomalieveld op een hoogte van 1 km boven de grond weergegeven. Het contrast tussen maxima en minima wordt significant versterkt op dit beeld. De kleuren op de kaart variëren van donkerblauw (-4.77 mGal) over diep groen (0.19 mGal) tot rood (3.53 mGal).

Residuele graviteit 5k: Op deze kaart is de residuele Bouguer graviteit na het aftrekken van het anomalieveld op een hoogte van 5 km boven de grond weergegeven, met een variërend kleureninterval. Het contrast tussen maxima en minima wordt significant versterkt op dit beeld. De kleuren op de kaart variëren van donkerblauw (-11.7 mGal) over diep groen (0.8 mGal) tot rood (7.8 mGal).

Residuele graviteit 5k gelijkekleureninterval: Op deze kaart is de residuele Bouguer graviteit na het aftrekken van het anomalieveld op een hoogte van 5 km boven de grond weergegeven, met een constant kleureninterval. De kleuren op de kaart variëren van donkerblauw (-11.7 mGal) over diep groen (-0.5 mGal) tot rood (7.8 mGal).