H3O-De Kempen

Wat?

H3O-De Kempen is een (hydro)geologisch 3-dimensionaal geometrisch model van de ondergrond van de grensregio van de Kempen. Het grensoverschrijdend karakter van de modellering staat centraal. Daarbij werden de Cenozoïsche (Quartaire, Neogene en Paleogene) afzettingen in het Vlaamse en Nederlandse deel van de grensregio van de Kempen gemodelleerd. 

De resultaten van H3O-De Kempen werden opgeleverd in zowel het Belgische als het Nederlandse coördinatenstelsel en referentieniveau. Voor Vlaanderen is dit het referentiestelsel Belge Lambert 1972 en TAW (Tweede Algemene Waterpassing) en voor Nederland is dit RD en NAP (Nieuw Amsterdams Peil). Het model wordt o.a. ontsloten via de 3D SubsurfaceViewer op DOV.

Het H3O-De Kempen-project werd in 2015 opgestart en gepubliceerd in juni 2018.

Afbakening studiegebied

De geografische begrenzingen van het projectgebied en van het modelgebied waarbinnen het geologisch en hydrologisch model zijn samengesteld, zijn weergegeven in onderstaande figuur (Vernes et al., 2018).

Het modelgebied van H3O-De Kempen sluit aan op het modelgebied van het reeds eerder opgestelde H3O-Roerdalslenk. Het gebied bevat enkele belangrijke breuken en omvat enkele belangrijke drinkwaterwinningen in Nederland en de Mol-site (onderzoekscentrum voor de opslag van radioactief afval) in Vlaanderen. 

Het projectgebied is in de diepte begrensd aan de basis van het klastische deel van het Paleogeen (het Paleogeen exclusief de uit kalksteen bestaande Formatie van Houthem).

Problematiek

Geologische en hydrologische processen houden geen rekening met landsgrenzen. Om die reden is (hydro)geologische informatie over het buurland vereist bij het beheer en gebruik van de ondergrond en de daarin aanwezige delfstoffen in de grensregio. 

(Hydro)geologische kaarten en modellen werden in het verleden hoofdzakelijk aangemaakt vanuit een eigen regionaal/nationaal perspectief. Hierdoor waren er steeds grote onzekerheden in de data aan de landsgrenzen, maar ook aansluitingsproblemen tussen de (hydro)geologische modellen van aangrenzende landen. 

Daarnaast zijn de indeling en de naamgeving van de eenheden in de ondergrond verschillend tussen Nederland en Vlaanderen, wat correlaties over de grens heen nog complexer maakt.

Bovenstaande problemen bemoeilijken sterk het beheer van de ondergrond in de grensregio's.

Doelstelling

De verschillen tussen de bestaande (hydro)geologische interpretaties en modellen van het Nederlandse en Vlaamse deel van het projectgebied werden op een zodanige wijze vastgesteld, uitgezocht en verholpen dat het resulterende grensoverschrijdende model één consistent geheel vormt. 

Het driedimensionaal geologisch en hydrogeologisch model voor het Cenozoïsche bereik werd samengesteld op basis van de meest recente gegevens, kennis en inzichten zodat dit model geaccepteerd kan worden als het referentiemodel van de grensregio ban de Kempen.

De figuur geeft het fencediagram van het geologische model (Vernes et al., 2018) weer.

Projectpartners

• Vlaams Planbureau voor Omgeving van de Vlaamse Overheid (VPO),
• Afdeling Operationeel Waterbeheer van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM),
• Nederlandse provincie Noord-Brabant,
• Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO),
• Geologische Dienst Nederland, onderdeel van de Nederlandse organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO-GDN),
• Belgische Geologische Dienst van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (BGD/KBIN),
• Programmabureau Kaderrichtlijn Water/Deltaplan Hoge Zandgronden (KRW/DHZ) Maasregio,
• Drinkwaterbedrijf Brabant Water

Bij aanvang van het project werden een stuurgroep en een begeleidingscommissie opgestart.

De stuurgroep bestond uit vertegenwoordigers namens de projectpartners en zorgde voor de begeleiding en de beoordeling van de resultaten.

De begeleidingscommissie bestond uit experten en is in het leven geroepen om de opdrachtgevers te ondersteunen bij de inhoudelijke beoordeling van de resultaten. Tijdens de uitvoering van het project hebben ze een belangrijke rol gespeeld door het aandragen van relevante basisgegevens, het inbrengen van gebiedskennis en het vormen van een inhoudelijk klankbord voor het projectteam.