HCOV-kartering
HCOV (of Hydrogeologische Codering van de Ondergrond van Vlaanderen) is een zuiver hydrogeologische codering voor de ondergrond van Vlaanderen. De codering is hiërarchisch opgebouwd voor drie niveaus van detail, namelijk de hydrogeologische hoofd-, sub- en basiseenheden.
Een eerste hydrogeologisch 3D-model voor Vlaanderen werd opgesteld met een indeling op basis van HCOV: het H3Dv1-model (vroeger: de "HCOV-kartering").
Met de inwerkingtreding van de VLAREM - Grondwatertrein is vanaf 08/04/2025 de nieuwe HCOVv2-codering verplicht te gebruiken in de Vlaamse wetgeving. Deze is opgenomen in bijlage 2bis van titel II van het VLAREM (zie ook Hydrogeologische Codering van Vlaanderen: HCOV-versie 2).
Referentie HCOV versie 1
Meyus Y., Batelaan O., De Smedt F., 2000. Hydrogeologische Codering van de Ondergrond van Vlaanderen (HCOV). Studie uitgevoerd in opdracht van AMINAL (Departement Leefmilieu en Infrastructuur), 58 p.
Hydrogeologische Codering van de Ondergrond van Vlaanderen (HCOV)
Vlaanderen is opgebouwd uit een afwisseling van watervoerende lagen (zand, grind, krijt, vast gesteente, ...) en regionaal voorkomende niet-watervoerende lagen (bijvoorbeeld klei). De opeenvolging van deze aquifers en aquitards heeft in Vlaanderen een eigen codering: de Hydrogeologische Codering van de Ondergrond van Vlaanderen (HCOV-codering).
De HCOV-codering is opgebouwd uit hydrogeologische hoofd-, sub- en basiseenheden. Naargelang de noodzaak en de vereisten kan de HCOV meer in detail gebruikt worden.
De hoofdeenheid groepeert een opeenvolging van geologische lagen die globaal dezelfde hydrogeologische eigenschappen hebben en zo één geheel vormen.
Een gedetailleerde beschrijving van de HCOVv1-codering kan gevonden worden in het HCOVv1-rapport dat onderaan deze pagina kan worden gedownload.
Ook de overzichtstabel met alle hoofd-, sub- en basiseenheden volgens HCOVv1 kan onderaan deze pagina worden gedownload (HCOVv1-tabel).
Hydrogeologische kartering (H3Dv1)
Een eerste hydrogeologisch 3D-model voor Vlaanderen met een indeling op basis van HCOVv1 werd in 2005 gefinaliseerd: het H3Dv1-model (vroeger: de "HCOV-kartering").
Het H3Dv1-model bevat rasters met een resolutie van 100 m die per gemodelleerde hydrogeologische laag 1) de hoogtewaarde van de basis (in m TAW) en 2) de dikte (in m) weergeven. Uitzondering is de sokkel (HCOV 1300) waar het raster de top van de laag (in m TAW) voorstelt. Naast de rasterbestanden zijn voorkomensgrenzen aanwezig.
De kartering werd uitgevoerd in deelgebieden door Ecolas, Haskoning en Haecon (2002-2003). De deelgebieden werden achteraf samengevoegd door de Vakgroep Hydrologie en Waterbouwkunde van de VUB in 2005 (H3Dv1.0). Een update van dit model werd uitgevoerd door de Belgisch Geologische Dienst in 2007 (H3Dv1.1).
De rasters van de basissen van de HCOV-hoofdeenheden zijn vrij beschikbaar via de metadatacatalogus.
Ook de meeste subeenheden en een deel van de basiseenheden werden gekarteerd, weliswaar vaak niet Vlaanderendekkend. Voor studies waarvoor gemotiveerd kan worden dat het gebruik van deze sub- en basiseenheden noodzakelijk is, kunnen deze gegevens beschikbaar worden gesteld door VMM, afdeling Planning Integraal Waterbeleid, dienst Stroomgebiedbeheer. Vul hiervoor het formulier in dat onderaan deze pagina beschikbaar is en stuur dit door naar dov@vlaanderen.be.
In 2019 werd een nieuw Geologisch 3D-model (G3Dv3) en een nieuw Hydrogeologisch 3D-model (H3Dv2) gepubliceerd binnen de Vlako-referentietaak.
Gebruik van de data
De H3D-gegevens zijn opgesteld op basis van een verzameling van door de overheid en door diverse instellingen en firma's beschikbaar gestelde gegevens over de Vlaamse Ondergrond. In een verzameling van gegevens waarvan de oudste dateren van in de 19e eeuw en welke door de meest uiteenlopende auteurs, diensten, instellingen en firma's werden genoteerd, uitgevoerd, geïnterpreteerd en verwerkt is een onvolledigheid of fout of tegenspraak steeds mogelijk.
Aan de verstrekte gegevens mag evenmin een absolute nauwkeurigheid worden toegekend omwille van interpolaties en extrapolaties welke bij het interpreteren en opstellen ervan werden gemaakt.
Ook was het niet steeds mogelijk voor de minder recente gegevens de coördinaten en hoogtepeilen nauwkeurig te bepalen.
De medegedeelde gegevens moeten steeds worden bevestigd door verder onderzoek. De gebruiker dient in te staan voor dit verder onderzoek waarbij hij rekening moet houden met het specifieke aspect van zijn project, studie of interesse.
Dit verder onderzoek kan bestaan uit het uitvoeren van bijkomende proeven en metingen, eigen waarnemingen, verder opzoekingswerk, raadplegen van historische gegevens, raadplegen van experten, e.a.
Er dient rekening gehouden te worden met het feit dat niet alle hydrogeologische eenheden gekarteerd zijn, verder zijn de gekarteerde H3D-eenheden niet steeds gebiedsdekkend gekarteerd. Als een bepaald grid voor een bepaalde H3D-eenheid op een bepaalde positie geen waarde vertoont, betekent dat dus niet noodzakelijk dat die eenheid daar niet voorkomt.
Verder kan het lokaal voorkomen dat de hiërarchie van HCOV niet gerespecteerd werd (bv. subeenheid is uitgebreider gekarteerd dan de samenstellende basiseenheden en vice versa).
Lees ook de algemene disclaimer op deze pagina.