Isohypsen, breuken en voorkomensgrenzen

Algemeen

In 2004 werd op vraag van het toenmalige Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, bij de Afdeling Natuurlijke Rijk­dommen en Energie (ANRE) een opdracht beëindigd tot het opmaken van isohypsen, breuken en voorkomens­kaarten van de Tertiaire formaties in Vlaanderen. Aan de hand van de beschikbare geologische gegevens (ontsluitingen, boringen, seismische profielen, boorgat­metingen enz..) werd er voor elk van de Tertiaire formaties in Vlaanderen het verloop van de basis van deze formatie opgesteld in de vorm van isohypsen­kaarten (met isohypsen per 10m indien mogelijk). Daarbij werden ook kaarten gemaakt met de breuken doorheen deze formaties en met de voorkomens­grenzen van deze geologische lagen. Hoewel de kartering gestart is in 2002 en er ook met de toenmalige gegevens in DOV en in de literatuur gewerkt werd, zijn de resultaten van deze opdracht nog steeds representatief.

De kartering

Digitale bestanden worden gemaakt met boringen en ontsluitings­gegevens, komende uit het boorarchief van de BGD of uit de databanken DOV of VGM, die een bepaalde formatie­basis bereiken of doorboren, en/of met gegevens uit seismische profielen, geofysische logs enz.
Aan de hand van de aldus opgestelde datasets worden observaties t.o.v. elkaar gecontroleerd: klaar­blijkelijke fouten worden gemeld in een logboek en/of eventueel verbeterd.
Per formatie wordt dan een isohypsenkaart opgesteld ofwel door semi-automatische interpolatie aan de hand van een aangepaste griddingmethode ofwel door manuele interpolatie wanneer de gegevens voor automatische verwerking onvoldoende zijn. De resultaten worden dan gecontroleerd op basis van hun consistentie onderling, met andere formaties evenals met gegevens uit andere bronnen.

Volgende Tertiaire formaties zijn in kaart gebracht:

• Lillo-Poederlee-Mol-Kiezeloöliet*
• Kattendijk-Kasterlee*
• Diest
• Berchem-Bolderberg*
• Voort
• Eigenbilzen
• Boom
• Bilzen
• Borgloon
• Zelzate-Sint-Huibrechts-Hern*
• Maldegem
• Lede
• Brussel
• Aalter
• Gentbrugge
• Tielt
• Kortrijk
• Tienen
• Hannut
• Heers
• Opglabbeek

* Voor een aantal isohypsen­kaarten worden meerdere formaties samengenomen; het gaat dan om tijds­equivalente formaties die een verschillende geografische spreiding hebben. De basis is voor deze formaties dan ook min of meer doorlopend.

Isohypsenkaarten

Voor de opmaak van de verschillende isohypsen­kaarten wordt beroep gedaan op de boringen in de digitale archieven van de BGD (Belgische Geologische Dienst) en de DOV (Databank Ondergrond Vlaanderen).

De isohypsenkaarten bevatten lijnen om de 10m of 50m.

Breukenkaarten

Voor het aanmaken van de breukenkaarten wordt beroep gedaan op seismische gegevens die zowel analoog als digitaal beschikbaar zijn in het BGD-boorarchief. Als leidraad worden isohypsen- en isopachen­kaarten van Demyttenaere (1988) gebruikt en wordt er gecorreleerd met de breuken­patronen van de Tertiair geologische kaarten op 1/50.000.

Voorkomenskaarten

De voorkomenskaarten bevatten per formatie maximum 3 soorten gebieden:

• verbreiding met isohypsen
• verbreiding zonder isohypsen
• vermoedelijke verbreiding

Waar vind ik deze kaarten in DOV?

Onderstaande figuur geeft de isohypsen, breuken en voorkomensgebied voor de Tertiaire Formatie van Brussel weer. U kan de breuken, isohypsen en voorkomensgebieden voor alle Tertiaire formaties consulteren in de verkenner. U vindt deze door bij "Kaartlagen kiezen" de tab "Ondergrond" te consulteren en daar bij de optie "Geologie - Neogeen/Paleogeen" respectievelijk de breuken, isohypsen en voorkomensgrenzen aan te vinken per formatie.
Voor deze opdracht is zoveel als mogelijk vertrokken van de bestaande geologische Tertiairkaart. Toch is het mogelijk dat er kleine afwijkingen zijn tussen het geologische kaart­materiaal en de voorkomens­grenzen resulterend uit deze karteer­opdracht. Deze kaarten zijn het resultaat van interpolatie en dus steeds een ‘interpretatie’ van de werkelijkheid.

Daarnaast kan u in de verkenner via de i-knop nagaan welke formaties zich op dat punt in de ondergrond bevinden. Hiervoor consulteert u bij "Kaartlagen kiezen" de tab "Ondergrond". Bij de optie "Geologie - Neogeen/Paleogeen" kiest u voor de "Voorkomensgrenzen" en vinkt u ze allemaal aan.

Referentie

Deze opdracht werd uitgevoerd door de Belgische Geologische Dienst (BGD). Deze kaarten en de opmaak ervan werden in detail beschreven in een rapport. De volledige toelichting kan aangevraagd worden.

Van Campenhout P., 2004. Opmaak Isohypsenkaarten van het Tertiair in Vlaanderen. Belgische Geologische Dienst in opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie, 120 blz.