Brussel Formatie

Data

Van de Formatie van Brussel werden 14 stalen geanalyseerd voor korrelgrootte, waarvan twee ongedifferentieerd en 12 behorende tot het Machelen Lid (Verhaegen & De Nil, 2023). De Formatie van Brussel is een complexe eenheid waarin veel verschillende faciessen met sterk verschillende karakteristieken werden afgezet (Houthuys, 2011).

De ongedifferentieerde stalen uit deze studie vertonen een fijn zandige mode rond 150 μm en hebben een grote fijne fractie, aangetoond door de d10 van 3 μm (Figuur 1, Tabel 1). De stalen van het Machelen Lid bestaan uit een goed gesorteerd fijn zand met een mode van 229 ± 11 μm en een mediaan van 192 ± 17 μm.

De onderzochte stalen bevatten zeer weinig tot geen glauconiet. Het organisch koolstofgehalte is verwaarloosbaar maar anorganisch koolstof is wel significant aanwezig (1.3 ± 1.1 % tot 6 %), wat te verwachten is in het fijn zandige facies van het Machelen Lid van de Brussel Formatie (Houthuys, 2011) (Tabel 3). Er is een grote variabiliteit in het gehalte anorganische koolstof door regelmatige ontkalking in de top van de Brussel Formatie nabij het maaiveld.
De stalen geanalyseerd in deze studie lijken overeen te komen met het facies Bf, afgezet op de bodem van het bekken, zoals gedefinieerd door Houthuys (2011).

Sleutelreferenties

Aardkundige Raad, 1932. De nuttige stoffen van den Belgischen bodem. Annalen der Mijnen van België, 33: 47-92
Adrichem Boogaert, H.A. & Kouwe, W.F.P., 1993-1997. Stratigraphic Nomenclature of the Netherlands. Revision and update by RGD and NOGEPA. Mededelingen Rijks Geologische Dienst 50, Delft/Haarlem, TNO National Geological Survey
Broothaers, L., 2000. Zandboek Vlaanderen. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie, 114p.
Conseil géologique, 1930. Les ressources du sol belge en matières utiles. Annexe à la légende générale de la carte géologique détaillée de la Belgique. Annales des Mines de Belgique, 30: 893- 940.
De Mulder, E.J., Geluk, M.C., Ritsema, I.L., Westerhof, W.E., Wong, T.E. (eds) , 2003. De ondergrond van Nederland. Wolters Noordhoff Groningen/Houten, 379p.
d'Omalius d'Halloy, J., 1842. Coup d'œil sur la géologie de la Belgique. F. Hayez, Bruxelles, 317p.
Dumont, A., 1839. Rapport sur les travaux de la carte géologique pendant l'année 1839. Bulletins de l'Académie royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, 6/2, 464-485
Dusar, M., Dreesen, R., De Naeyer, A. , 2009. Brusseliaanse steen, Chapter 7.2.13 in Renovatie en restauratie-Natuursteen in Vlaanderen, versteend verleden. Wolters Kluwer België, p. 239-246 en Gobertangesteen, Chapter 7.2.22 in ibid., p. 327-334.
Fobe, B., 1986. Petrografisch onderzoek van de coherente gesteenten van het Eoceen in Laag- en Midden-België. Deel I: Tekst. II: Figuren en tabellen. Doctoraatsverhandeling RUG Geologisch Instituut, 215p. + 138p
Geets, S., De Breuck, W. & Jacobs, P., 1985. De zware-mineraleninhoud van Belgische Mesozoïsche en Cenozoïsche afzettingen. E. Midden- en Boven-Eoceen. Natuurwetenschappelijk Tijdschrift, 67: 3- 25
Geets, S., 1988. Ieper Groep. In: Maréchal, R. & Laga, P. (eds) Voorstel Lithostratigrafische indeling van het Paleogeen. Nationale Commissie Stratigrafie. Commissie Tertiair, p. 81-113
Geets, S., 2000. Lithostratigrafie van het Paleogeen in België. http://ncs.naturalsciences.be/paleogene-neogene/publications, consulted on 20 June 2017
Gulinck, M., 1963. Etude des facies du Bruxellien (Eocène moyen). 6° Congrès International de Sédimentologie Belgique et Pays-Bas 1963. Excursions M/N-2°partie , 11p.
Gulinck, M. & Hacquaert, A., 1954. L'Eocène. In: Prodrôme d'une description géologique de la Belgique, 411-493
Gullentops, F., 1996. Tertiaire bouwzanden ten oosten van de Zenne. In: Gullentops, F. & Wouters, L. (eds) , 1996. Delfstoffen in Vlaanderen. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Departement EWBL, Brussel, 59-63
Hedberg, H.D. (ed.), 1976. International Stratigraphic Guide. A guide to Stratigraphic Classification, Terminology, and Procedure. New York, Wiley, 200p.
Herman, J., Steurbaut, E., Vandenberghe, N. , 2000. The boundary between the Middel Eocene Brussel Sand and the Lede Sand Formations in the Zaventem-Nederokkerzeel area ( Northeast of Brussels, Belgium). Geologica Belgica Vol 3/3-4 :231-256
Houthuys, R. & Gullentops, F., 1985. Brusseliaan faciëssen en hun invloed op het reliëf ten zuiden van Brussel. Bull. Belg. Ver. Geologie, 94: 11-18
Houthuys, R. & Fobe, B., 1988. Formatie van Brussel. In Maréchal, R. & Laga, P., Voorstel lithostratigrafische indeling van het Paleogeen, Belgian Geological Survey, Brussels, 127-135 19
Houthuys, R., 1990. Vergelijkende studie van de afzettingsstruktuur van getijdenzanden uit het Eoceen en van de huidige Vlaamse Banken. Aardkundige Mededelingen, Leuven University Press, 5: 1-137
Houthuys, R., 2011. A sedimentary model of the Brussels Sands, Eocene, Belgium. Geologica Belgica, 14: 55-74
Laga, P., Louwye, S. & Geets, S., 2001. Paleogene and Neogene lithostratigraphic units (Belgium). Geologica Belgica, 4 : 135-152
Maréchal, R., 1993. A new lithostratigraphic scale for the Paleogene of Belgium. Bulletin Belgische Vereniging voor Geologie, 102 (1-2): 215-229
Maréchal, R. & Laga, P. (eds) 1988. Voorstel Lithostratigrafische indeling van het Paleogeen. Nationale Commissie Stratigrafie. Commissie Tertiair
Michel G. & Remacle L., 2020. La "Pierre qui Tourne" de Velaine-sur-Sambre. Menhir et blocs de grès anthropisés… voire karstifiés (commune de Sambreville). Eco Karst, Trimestriel de la Commission Wallonne d'Etude et de Protection des Sites Souterrains, 122: 10-13
Mignion, G. , 1969. Les sablières de la province de Hainaut et de la partie wallonne de la province de Brabant. Annalen van de Mijnen van België p 951-981
Peeters, L. (2014). Brusseliaan aquifer – Sables Bruxelliens. In : Dassargues, A. & Walraevens, K. (2014) (eds .), Watervoerende Lagen en Grondwater in België – Aquifères et Eaux Souterraines en Belgique, Academia Press, Gent, 83-104
Rutot, A. & Van den Broeck, E., 1883. Explication de la feuille de Bruxelles. Musée royal d'histoire naturelle, 210p.
Rutot, A., 1887. Sur l'âge des grès de Fayat. Bulletin de la Société belge de Géologie, 1: M42-48
Rutot, A., 1893. Carte géologique de la Belgique, dressée par ordre du gouvernement. Bruxelles – Saventhem. Commission géologique de la Belgique
Stainier, X., 1924. Le Bruxellien de Chaumont-Gistoux et les grès ferrugineux du Bruxellien. Annales de la Société Scientifique de Bruxelles, 43: 125-134
Steurbaut ,E. & Herman, J. , 2006. 5. Bruxellian : in : De Geyter, G., De Man, E., Herman, J., Jacobs, P., Moorkens, T., Steurbaut, E., Vandenberghe, N., 2006 Disused Paleogene regional stages from Belgium: Montian, Heersian, Landenian, Paniselian, Bruxellian, Laekenian, Ledian, Wemmelian and Tongrian. Geologica Belgica 9/1-2 p 206-207
Stoops, G. & Nijs, R. (eds), 1996. Bouwsteen. In: Gullentops, F. & Wouters, L. (eds.), Delfstoffen in Vlaanderen. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie, 85-102
Tordoir, J. (ed.), 2000. La Gobertange. Une pierre, des hommes. Thematic book realized by ASBL Gobertange 2000, 413p
van den Berg, J.H., van Gelder, A. & Mastbergen, D., 2002. The importance of breaching as a mechanism of subaqueous slope failure in fine sand. Sedimentology, 40:81-952002
van den Berg, J.H., Martinius, A.W. and Houthuys, R., 2017. Breaching-related turbidites in fluvial and estuarine channels: examples from outcrop and core and implications to reservoir models. Marine and Petroleum Geology, 82: 178-205
Vandenberghe, N. & Gullentops, F., 2001. Kaartblad 32 Leuven. Toelichtingen bij de geologische kaart van België - Vlaams Gewest. Belgische Geologische Dienst en Afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie, Brussel. 78 p., 34 fig., 4 foto’s
Vandenberghe, N., Van Simaeys, S., Steurbaut, E., Jagt, J.W.M. & Felder, P.J., 2004. Stratigraphic architecture of the Upper Cretaceous and Cenozoic along the southern border of the North Sea Basin in Belgium. Geologie en Mijnbouw, 83: 155-171 20
Wong, Th.E. ; de Lugt, I.R. ; Kuhlmann, G. & Overeem, I., 2007. Tertiary. In: Th.E. Wong, D.A.J. Batjes & J. de Jager, Geology of the Netherlands. Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW): 151-171