Hydrogeologisch 3D-model H3Dv2.0

Algemeen

Het Geologisch (G3Dv3) en Hydrogeologisch (H3Dv2) 3D-lagenmodel van Vlaanderen werd afgerond in 2019. 
Het is opgemaakt door het Vlaams Kenniscentrum Ondergrond (VLAKO) bij VITO in opdracht van de Vlaamse Milieumaatschappij  en het Departement Omgeving.

Sinds 2013 werkten VMM en dOMG samen met VITO aan een nieuw, gedetailleerder geologisch en hydrogeologisch 3D-model. Na de eerdere publicaties in 2005 en 2007 van het hydrogeologische 3D-model en de publicatie van het eerste volledig sluitend Geologisch 3D Model van de Vlaamse ondergrond, in 2013, was er de noodzaak om binnen de Vlaamse overheid met éénzelfde model te werken als het gaat om de opbouw van de (hydro)geologische lagen in de ondergrond.

Deze modellen bestaan uit 117 geologische en 133 hydrogeologische eenheden. Beide modellen vormen daarbij de meest gedetailleerde en up-to-date modellen van de Vlaamse ondergrond. Het G3Dv3- en H3Dv2-model trachten daarbij een zo volledig mogelijk overzicht te geven van de geologie en hydrogeologie op eender welke locatie in Vlaanderen. Dit maakt ze tot een handige samenvatting van de geologische kennis die doorheen de afgelopen eeuwen over Vlaanderen werd verzameld.

Bij de aanmaak van de verschillende lagen werd steeds vertrokken van zoveel mogelijk bestaande (digitale) data zoals puntgegevens, kaartmateriaal, rasters, seismische data e.d.. De puntgegevens uit DOV, gegevens van de BGD, vroegere (hydro)geologische karteringen en modelleringen, e.d. vormen dus de basis van dit (hydro)geologisch 3D-model. 

Het model werd voor alle lagen ‘sluitend‘ gemaakt. Er werden controles ingebouwd zodat de lagen niet snijden of dat het model geen ‘gaten’ bevat. De resultaten van het model omvatten: 

• rapport
• voorkomensgrenzen
• isohypsen
• isopachen
• breuklijnen en breukvlakken
• boringen 
• rasterlagen van 100*100m met basis, dikte en top
• seismiek
• aandachtspunten

In de DOV verkenner worden binnenkort de voorkomenskaarten van al de eenheden (hoofd-, basis- en subeenheden), isohypsen en isopachen (vectorlagen) ter beschikking gesteld. Daarnaast worden er per gedefinieerd laagvlak ook een XYZ-tabel, breukenkaart, boringen, metadata en bijhorende rapporten ter beschikking gesteld.

 

Het model kan in 3D verkend worden door inladen in externe software. Er bestaan zowel open source als commerciële pakketten die 3D-visualisaties van GIS-data toelaten

• voorbeeld van een open source-pakket: iMOD (www.deltares.nl/nl/software/imod-2/)
• voorbeeld van een commercieel pakket: ArcGIS met Arcscene

Door incorporatie van de vele ondergrondgegevens binnen Brussel, kan op regionale schaal op geologisch coherente wijze gemodelleerd worden. Op deze manier staat er één coherente dataset ter beschikking. Er is echter ook een onafhankelijk geologisch 3D-model van het Brussel Hoofdstedelijk Gewest beschikbaar, Brustrati3D, sinds 2017. Dit model kan geraadpleegd worden via deze link.

Overzicht hydrogeologische 3D-modellen en indeling 

 

Topografie

Als afsluitende laag van dit 3D model vormt het reliëf een belangrijk opper­vlak. Enerzijds is het een referentie­oppervlak ten opzichte waarvan alle mogelijke waar­nemingen van de onder­grond plaats­vinden en ander­zijds speelt het een cruciale rol in het recon­strueren van het basis­vlak van de Quartaire afzet­tingen.

De topografie voor H3Dv2 vertegenwoordigt de reële actuele topografie, en is gebaseerd op DHM versie 2 in combinatie met de waterbodems ter hoogte van rivieren en plassen. Er werd voor deze modellen bewust gekozen voor een reële topografie, zodat het model de huidige situatie van de ondergrond zo accuraat mogelijk beschrijft en ook significante Antropogene verstoring in kaart kon worden gebracht. 

 

 

Gebiedsdekkendheid van de modellen

De hoofd, -sub en -basiseenheden van H3Dv2 werden gebiedsdekkend gemodelleerd. Enkel de hoofdeenheid A1300 (Sokkel) en subeenheden van A1300 werden niet volledig gebiedsdekkend gemodelleerd.

Hydrogeologische Codering van Vlaanderen: HCOV-versie 2

De indeling in modeleenheden van het H3Dv2-model volgt HCOVv2 (Hydrogeologische Codering van de Ondergrond van Vlaanderen - versie 2).

Meer info op deze pagina. 

Gebruik van de data

Een (hydro)geologisch model is de facto een versimpelde voorstelling van de realiteit. De basisgegevens voor het model (boringen, seismische data, beschrijvingen, interpretaties en kaarten) werden voor verschillende doeleinden verzameld, over tientallen jaren en zijn beschreven en geïnterpreteerd door verschillende experten. Nuttige data werden geselecteerd en geïnterpreteerd om op die manier een consistente basis voor elke eenheid te kunnen creëren, gebruik makend van geschikte hydrogeologische en geologische concepten. De mate van nauwkeurigheid en betrouwbaarheid is verschillend voor elke laag van het model en zelfs voor elke rastercel van een gemodelleerde laag. Verscheidene zaken spelen een rol wanneer de nauwkeurigheid van een model moet ingeschat worden. De voornaamste zijn: de juistheid van een (hydro)geologische interpretatie van een boring, de geografische nauwkeurigheid van de ligging van de informatiepunten, de afstand tot de dichtste boring met interpretatie van de hoogte van een bepaalde basis, nauwkeurigheid van de gebruikte seismische gegevens en interpretaties, de datadensiteit, de modelleertechniek en de gebruikte softwarepakketten, input data en kaarten, de helling van de topografie en de eenheden zelf en de expertise van het modelleerteam.

De medegedeelde gegevens moeten steeds worden bevestigd door verder onderzoek. De gebruiker dient in te staan voor dit verder onderzoek waarbij hij rekening moet houden met het specifieke aspect van zijn project, studie of interesse. 

De HCOVv2-codering en het H3Dv2-model zijn onderzoeksresultaten. Voor wat betreft aspecten m.b.t. regelgeving blijft de in VLAREM of andere wetgeving vermelde indeling gelden. 

Lees ook de algemene disclaimer op deze pagina. 

Referentie

De algemene referentie bij gebruik van het H3Dv2 is:

Deckers J., De Koninck R., Bos S., Broothaers M., Dirix K., Hambsch L., Lagrou, D., Lanckacker T., Matthijs, J., Rombaut B., Van Baelen K. & Van Haren T., 2019. Geologisch (G3Dv3) en hydrogeologisch (H3D) 3D-lagenmodel van Vlaanderen. Studie uitgevoerd in opdracht van: Vlaams Planbureau voor Omgeving (Departement Omgeving) en Vlaamse Milieumaatschappij  2018/RMA/R/1569, 286p. + bijlagen